https://www.traditionrolex.com/15https://www.traditionrolex.com/15https://www.traditionrolex.com/15 Muzeum w Rybniku • Sakralna sztuka Tybetu (28.05.2007 - 26.08.2007)
  • Wystawy stałe
  • Wystawy czasowe
  • Archiwum wystaw
  • Wystawy do wypożyczenia
  • Sakralna sztuka Tybetu (28.05.2007 - 26.08.2007)

    Sakralna sztuka Tybetu

    Wystawa Sakralna sztuka Tybetu prezentuje niewielką cząstkę bogatej kultury buddyzmu tybetańskiego, który obejmuje swym zasięgiem nie tylko Tybet, ale również Mongolię, Nepal i Sikkim, a także Indie – ojczyznę buddyzmu. Sztuka tybetańska, jak i całe życie Tybetańczyków zdominowane są przez buddyzm, który dotarł do Tybetu już w VII wieku, za panowania króla Srong-tsan Gampy. Zjednoczył on plemiona tybetańskie, tworząc silne państwo i wprowadzając buddyzm, który zastąpił dotychczasową religię bon. Religia ta nie zniknęła jednak, lecz została wchłonięta przez nową, która doskonale zintegrowała stare wierzenia szamanistyczne z nowymi. Na bazie tych dwóch religii powstawała sztuka tybetańska, która właściwie w całości bazuje na duchowości tzw. buddyzmu tybetańskiego, będącego właśnie połączeniem wcześniejszej religii bon i buddyzmu mahajanistycznego – ludowego. Rozwojowi i rozprzestrzenianiu się tej sztuki na ościenne kraje służyło umocnienie się buddyzmu i władzy lamów – przywódców duchownych buddyzmu tybetańskiego. Doprowadziło to do rozrostu obrzędowości religijnej, która wchłonęła wiele lokalnych kultów. Szczególny wpływ buddyzmu na całe życie kraju rozpoczął się od czasu reformy Tsongkhapy (1357-1419) – wielkiego myśliciela i nauczyciela oraz założenia szkoły Gelugpa, czyli Oddanych Zasadom Cnoty, popularnie zwanych Żółtymi Czapkami od koloru nakryć głowy. Reforma polegała głównie na umocnieniu i zaostrzeniu rygorów ślubów zakonnych oraz koncentracji życia religijnego w klasztorach. Dominacja i wpływ lamów na całe życie społeczne i kulturalne Tybetu był olbrzymi. Przez wieki klasztory były głównymi ośrodkami kształcenia różnych umiejętności koniecznych duchownym, jak czytanie i pisanie, śpiew, gra na instrumentach liturgicznych. Tu uczono przede wszystkim wykonywania obrzędów, dogmatyki i filozofii, ale również arytmetyki, kaligrafii, wiedzy astronomicznej i lekarskiej oraz sztuk rzemieślniczych, zwłaszcza malarstwa i rzeźby religijnej. W klasztorach znajdowały się księgozbiory z wielkimi dziełami, tłumaczonymi z sanskrytu. Wśród klasztornych rzemieślników czołowe miejsce zajmowali kaligrafowie i wykonawcy drewnianych matryc drukarskich, a także malarze miniatur, którymi zdobione były księgi modlitewne. Całe życie kulturalne i naukowe skupiało się w klasztorach i wokół nich, a każda rodzina uważała za sprawę honoru oddanie przynajmniej jednego syna do klasztoru.

    Stąd też całe życie Tybetańczyków, w tym również sztuka tybetańska, zdominowane są przez buddyzm. Szczególny rozwój sztuki nastąpił w okresie od XVII do XIX w.

    Wśród tybetańskiej sztuki sakralnej najbardziej charakterystycznymi obiektami są pełne barw, ornamentyki i znaczenia „tanki” – zwijane obrazy o religijnym przeznaczeniu, malowane na tkaninie a przedstawiające na ogół mandale i wizerunki świętych buddyzmu tybetańskiego.

    Sceny z życia Buddy, przedstawienia strażników religii, patronów i patronek z panteonu tybetańskiego można będzie podziwiać również na drzeworytach.

    Podstawowymi obiektami sakralnej sztuki buddyzmu tybetańskiego są posążki Buddów i boddhisattwów, wielkich strażników i nauczycieli Dharmy, przedstawiane w wielu różnych aspektach, wykonywane z brązu, mosiądzu i pozłacane, lub nierzadko w całości wykonane ze złota. Większość z przedstawianych na wystawie posążków pochodzi z XIX w. z Mongolii i Nepalu.

     

    Ponadto ze sztuką sakralną nierozerwalnie wiążą się przedmioty kultu używane zarówno w świątyniach, jak i domowych ołtarzykach, a wśród nich symbole buddyzmu: godło, dzwonki i tzw. berełka mocy, miniaturowe stupy, naczynia ofiarne i kadzielniczki, a także obiekty pomagające w odmawianiu modlitw i medytacji, jak młynki modlitewne, różańce czy księgi modlitewne, nierzadko zdobione pięknymi miniaturami.

    Wystawa w całości oparta jest na zbiorach Muzeum Etnograficznego im. S.Udzieli w Krakowie.

    Eleonora Tenerowicz
    https://www.traditionrolex.com/15