https://www.traditionrolex.com/15https://www.traditionrolex.com/15https://www.traditionrolex.com/15 Muzeum w Rybniku • Stan wojenny z perspektywy 25 lat (13.12.2006 - 29.12.2006)
  • Wystawy stałe
  • Wystawy czasowe
  • Archiwum wystaw
  • Wystawy do wypożyczenia
  • Stan wojenny z perspektywy 25 lat (13.12.2006 - 29.12.2006)

    Stan wojenny z perspektywy 25 lat

    13 grudnia 1981 r. Rada Państwa uchwaliła dekret o wprowadzeniu stanu wojennego. W ślad za tym ukonstytuowała się Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego, na której czele stanął Wojciech Jaruzelski (I sekretarz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej oraz premier rządu). Już w nocy z 12 na 13 grudnia przerwano łączność telefoniczną oraz zaprzestano nadawania programów radiowych i telewizyjnych. Symbolem pierwszego dnia stanu wojennego było wielokrotnie nadawane przemówienie W. Jaruzelskiego informujące o powodach jego wprowadzenia. W pamięci współczesnych niedziela ta zapisała się jako dzień, w którym „nie było Teleranka”. Przede wszystkim jednak był to początek internowań działaczy „Solidarności”, opozycjonistów, nauczycieli (ścigani jak najpospolitsi przestępcy), strajków w zakładach pracy (w tym zakończonych tak tragicznie jak niewyjaśniona do dnia dzisiejszego pacyfikacja kopalni „Wujek” w Katowicach 16 grudnia, w trakcie której zastrzelono 9 górników); ograniczeń w swobodach obywatelskich (każda zmiana miejsca pobytu wymagała zezwolenia władz; kontrolowano rozmowy telefoniczne – „rozmowa kontrolowana”; wprowadzono cenzurę korespondencji oraz godzinę milicyjną; w postępowaniu sądowym stosowano tryb doraźny. Wiele grup zawodowych poddano weryfikacji polityczno - ideologicznej (dziennikarze, nauczyciele, administracja państwowa, sędziowie); rozwiązano niezależne organizacje społeczne.

    Wobec stanu wojennego społeczeństwo nie pozostało obojętne. Na szeroką skalę rozwinął się tzw. „drugi obieg” wydawniczy, w którym ukazywała się obficie pras i literatura. Istniało również podziemne Radio „Solidarność”. Internowani w obozach prowadzili własną działalność wydawniczą. Niezadowolenie istniejącymi ograniczeniami manifestowano m.in. poprzez „manifestacje spacerowe” w trakcie nadawania wieczornego Dziennika Telewizyjnego – propagandowej tuby, w którym prowadzący występowali w mundurach wojskowych.

    Polska została przez państwa zachodnie i ONZ potępiona za wprowadzenie stanu wojennego. Znalazło to swoje odzwierciedlenie np. w zawieszeniu przez Stany Zjednoczone klauzuli najwyższego uprzywilejowania dla handlu z Polską. Niedługo potem 19 grudnia 1982 r. Rada Państwa podjęła decyzję o zawieszeniu z dniem 31 grudnia 1982 r. stanu wojennego. Ostatecznie został on zniesiony po 586 dniach 22 lipca 1983 roku, niejako w prezencie z okazji święta narodowego.

    Prezentowana wystawa przedstawia wybrane dwie sytuacje towarzyszące stanowi wojennemu. Z jednej strony są to przykłady korespondencji z tzw. „drugiego obiegu”. Z drugiej to ilustracja losu internowanych, działaczy „Solidarności” oraz ich rodzin.

    Wystawa powstała w oparciu o przekazane Muzeum zbiory Jerzego Frelicha, Grzegorza Połeć i Andrzeja Skulskiego oraz o udostępnione nam zbiory MOZ NSSZ „Solidarność” Pracowników Oświaty w Rybniku oraz Krystyny Nowackiej.

    Dawid Keller
    https://www.traditionrolex.com/15