https://www.traditionrolex.com/15https://www.traditionrolex.com/15https://www.traditionrolex.com/15 Muzeum w Rybniku • Szkoło, szkoło, gdy cię wspominam (10.12.2001 - 11.02.2002)
  • Wystawy stałe
  • Wystawy czasowe
  • Archiwum wystaw
  • Wystawy do wypożyczenia
  • Szkoło, szkoło, gdy cię wspominam (10.12.2001 - 11.02.2002)

    Szkoło, szkoło, gdy cię wspominam


    Wystawa "Szkoło, szkoło, gdy cię wspominam" prezentuje ponad 500 niepublikowanych dotąd fotografii związanych z rybnickim szkolnictwem. Najstarsze sięgają II poł. XIX w. Oprócz fotografii wyeksponowano cenne XIX-wieczne kroniki i świadectwa szkolne. Zobaczyć można szkolne tarcze, sztandary i wydawnictwa. Prezentowane przedmioty pochodzą ze zbiorów muzealnych, rybnickich szkół, kolekcji prywatnych oraz Państwowego Archiwum w Raciborzu.

     

     

    POCZĄTKI SZKOLNICTWA W RYBNIKU

    Początki szkolnictwa w Rybniku nierozerwalnie wiążą się z funkcjonowaniem parafii. W średniowieczu rola Kościoła nie ograniczała się tylko do ewangelizacji społeczeństwa, lecz także propagowania umiejętności czytania i pisania. Jak ważny był to problem niech świadczy zalecenie soboru laterańskiego z 1215 r. by przy parafiach tworzono szkoły. Rybnicka parafia swymi początkami sięga II poł. XII w. jednak nie mamy żadnych dowodów by już wówczas nauczano tutejsze dzieci. Możliwe iż obecność klasztoru norbertanek i grupy zakonnych kapłanów, najpewniej obsługujących także kościół parafialny wpłynęła na stworzenie zaczątków nauczania.

    Rozwój Rybnika jako osady będącej lokalnym rynkiem wymiany towarowej doprowadził do uformowania organizmu miejskiego. Na przełomie XIII i XIV w. rybnicka parafia pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny stała się centrum życia religijnego lokacyjnego miasta. Wiemy, że w początkach XIV w. w Raciborzu czasowo funkcjonowały nawet dwie szkoły, stąd też, mimo braku jednoznacznego potwierdzenia w materiale źródłowym, można przyjąć funkcjonowanie w Rybniku skromnej szkoły przy parafii miejskiej. Naukę z początku mógł prowadzić pleban. Z czasem mając do pomocy wikarych, zlecał im nauczanie. Wyłonił się także urząd rektora - nauczyciela z odrębnym uposażeniem. Obecność pojedyńczych rybniczan wśród studentów Akademii Krakowskiej w XV w. zdaje się dobitnie świadczyć o efektywnej pracy rybnickich nauczycieli.

    Wyraźne ślady funkcjonowania przykościelnej szkoły odnajdujemy w XVI i XVII w. W okresie reformacji pojawia się w źródłach rektor szkoły niejaki Stanisław, mieszczanin rybnicki. W II poł. XVII w., a dokładnie w roku 1679 odbyła się wizytacja parafii. Z opisu wizytatora biskupiego wiemy, że przy parafii istniała szkoła, którą kierował nauczyciel Wilhelm Figulski. Pełnił on także funkcję organisty, a tym samym kierował śpiewem w kościele. Nauka dzieci odbywała się w budynku będącym szkołą i mieszkaniem nauczyciela - organisty, stąd też mówi się często o nauce w tzw. organistówkach. Po Figulskim następowali kolejni nauczyciele-organiści, Jan Pilchowski, Jan Solich i inni.

    Po trzech kolejnych konfliktach pomiędzy Habsburagami i Hohenzollernami, większa część Śląska przypadła tym ostatnim. Oświecony absolutyzm państwa pruskiego szybko objął swymi wpływami szkolnictwo na Śląsku, przeprowadzając gruntowne reformy. Zapoczątkowane za Fryderyka II, były kontynuowane przez jego następców. Już ustawodawstwo z lat 1764 - 1765 dokonało daleko idących zmian, dając podstawy pod zeświedczenie szkolnictwa i wyjęcie go spod opieki Kościoła. Odtąd nauczycieli ustanawiał generalny wikariat diecezji, a nauczyciel był utrzymywany przez rodziców uczniów i gminy. Kolejne zmiany w ustawodawstwie kładły silny nacisk na naukę języka niemieckiego, oficjalnego języka państwa pruskiego. Od 1872 r. szkoły przestały podlegać opiece proboszczów poszczególnych parafii. Z biegiem czasu obok szkoły parafialnej w Rybniku poczęły powstawać w podrybnickich wioskach szkoły ludowe. Również szkoła przyparafialna zmieniła swe oblicze dając podwaliny pod jedną z najstarszych świeckich szkół w granicach obecnego miasta Rybnika.

     

    https://www.traditionrolex.com/15