PLAKAT – spełnia rolę plastycznie zakomponowanego ogłoszenia publicznego. Jego duże rozmiary, bardzo zwięzły tekst w połączeniu z silnym wyrazem plastycznym dla przedstawienia określonych treści, często ograniczający się do jednego znaku graficznego, czyni z plakatu ciekawą dziedzinę plastyki. W każdym okresie swojego rozwoju ma własną wizję plastyczną i intelektualną.
Forma obwieszczenia pojawia się w starożytności. Nowoczesny plakat pojawił się w XIX wieku jako barwne reklamy, afisze teatralne, filmowe, cyrkowe, okolicznościowe i rozwijał się wraz z doskonaleniem technik graficznych i drukarskich.
W XX wieku plakat ulega silnym wpływom modnych kierunków w sztukach plastycznych. W Polsce początki rozwoju plakatu wiążą się ze S. Wyspiańskim (1899).
Po II wojnie światowej nastąpił rozwój artystyczny plakatu, zwłaszcza w latach 60-tych powstaje tzw. „polska szkoła plakatu”. W 1966 roku
z inicjatywy polskich plastyków zostało zorganizowane Międzynarodowe Biennale Plakatu w Warszawie, jako pierwsze na świecie w tej dyscyplinie sztuki. Biennale stało się cyklicznym wydarzeniem cieszącym się uznaniem grafików i krytyków na świecie. „Polska szkoła plakatu” zawsze charakteryzowała się bogactwem form, zaś tym co łączyło jej najwybitniejszych przedstawicieli, był wysoki poziom i przekonanie, że tworzą nie grafikę użytkową ale sztukę. To Henryk Tomaszewski (ur.1914) był tym który prawdziwą sztukę wyprowadził na uliczne płoty i słupy ogłoszeniowe, tym samym plakat wprowadził do muzeów.
Dzisiaj, oprócz artystów, plakatem zajmują się specjaliści od reklamy. Jako dziedzina plastyki przeżywa swój renesans. Nastąpił powrót do plakatu klasycznego, do tradycyjnych jego form. Ciągle doskonale spełnia funkcję zastępczą tanich obrazów zdobiących nasze mieszkania oraz biura. Są wizytówką polskiej kultury którą możemy się pochwalić w świecie.
Ponad 50 plakatów jest prezentowanych w rybnickim Muzeum na wystawie zorganizowanej w ramach obchodów XXXIV Rybnickich Dni Literatury. Okoliczność ta nasunęła myśl, aby pokazać niektóre polskie plakaty z ostatnich 30-tu lat o treściach zbliżonych do tematyki corocznych obchodów. Świetnie zapisały miejsca, czas i wydarzenia życia literackiego w kraju. Oglądając wystawę szybko można się zorientować jak ważną funkcję odgrywa plakat w kulturze.
Część ekspozycji stanowią wybrane plakaty dotyczące działalności literackiej w Polsce w latach 1970-1990, ze zbioru plakatów Muzeum Niepodległości w Warszawie. Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie udostępniło plakaty informujące o działalności wystawienniczej tej placówki w latach 1990-2003. Uzupełnieniem są plakaty z minionych obchodów Rybnickich Dni Literatury.
Maria Budny-MalczewskaKurator wystawy
